Adat Nias II

Adat Nias – About NIAS (NB : Hanya Bahasa Nias) (Kalau mau download semua E-Booknya, klik disini) Passwordnya : http://alvianhia.co.cc FANIKA ERA – ERA MBÖWÖ TE’ERAI BA MBULU NOHI SAFUSI Boto, 2 balaki + 2 siwalu Ina, 1 balaki + 1 siwalu Awe, 1 balaki + 1 siwalu Niwa, 1 balaki + 1 siwalu Talifusö, 1 balaki Banua, 1 balaki + 1 siwalu Sisambua tua,1 balaki Sisambua ama, 1 balaki Ira alawe / fo’omo ba niolembai nia, 1 balaki Famunu lahe gana’a, 1 balaki Fasumangeta (nirahugö) Niröi ba dalinga mba’o, 1 siwalu Nidudu ba zogowi -gowi 1 siwalu Famatörö zalawa,1 siwalu Sanemali föna, 1 siwalu Si’o moroi tou, 1 siwalu Fakhe toho, 1 siwalu Böli gama-gama 1 siwalu Lau salawada tamane no taerai mbulu nihi andre, hiza masofu’i heza nihetada bada’ö ba oidania dali fehedemi sa andrö ligu ba….   UWU MOROI KHÖ ZOBOTO 1.Famaola / fogaoni nuwu 1 balaki, ma 2 wa sazilo bawi 2.Hi eso banadu / fo’ömö ndraono ba waide – ide1 siwalu,ma sazilo bawi 3.Howu – howu nuwu….1 siwalu, ma sazilo bawi 4.Howu - howu nawo fao 10 sagama, 3 alisi mbawi, ma sarigi firo 5.Tefe – tefe idano… Tambali ziwalu, ma 5 firo 6.Diwo nuwu ba walöwa Sageu auri, sageu mate,ba inono waha mbawi, ononota waha mbawi tambali siwalu, asio waha mbawi tambali siwalu ma 5 firo,boha mbawi ma bazinata mbawa 7.Tefe – tefe idano ba zatua nono nihalö.. 3firo…… Aya nuwu...1 balaki, ma 2 ziwalu, ma 2 wa 6 ngaso’e ulitö, ma 2 wa 20 rufia firö, 1 siwalu, ma 1 wa sazilo mbawi, ma 6 ngaso’e ulitö, 10 rufia firö Hao – hao tanöbö’ö... 1.Tawi – tawi nayanuwu 1 siwalu, sazilo mbawi 10 rufia firö. 2.Löwö-löwö naya nuwu 2 alisi, 3/5 firö 3.Howu–howu nuwu Tambali siwalu, 5 firö. 4.Hoho nawö fao = 2 alisi, 3/5 firö. 5.Tefe – tefe idanö = 2 alisi, 3/5 ma 3/3 ½ rufia firö.   FANGOMBAKHA TALINGAMBAWI SOWATÖ Meno sa’ae faböbö wa’iwasa no göi fakhai wa’atalifusöta, no göi mangoroi ndra aga ya’aga salawa zowatö, wano göi mi’ohe mbawi sumange mbulu golayama, ba da uhalö mbörö zoduma – duma ba da’ube’e mbörö zomaedo – maedo “Hulö lafailo nue böna zotöra” nata balugu luo mewöna, raya ba mboto mazingö, khö gözö sanema böwö, sisiwa ndrohu niha göwa – göwa, tebai isawö ono matua sabölö töla, tebai isaöwö ono alawe sanau talinga. Lamane aboto tebagi dua isöbi sitou göfa badalu nasi, lamane aboto zui amagu salawa dome isöbi nasa nomo sifelendrua ngaröfa, aboto nasa isöbi nora sisiwa bosi, yahaloi yahalokha khönia meno aekhu badanga nono matua silösökhi fombaya– mbaya, oi la’amualaigö ba dome sikoli, oi labe’e niasa doho, oi labe’e niasa mbalatu, oi labe’e fanou zagö, oi labe’e famöbö zondro. Atö wöi dania wute – wute dalinga, andrö wöi dania aya khömi waebolo dödö. Andrö ligu ba’andrö da’ö. TOME Tamane amagu salawa zowatö. Baduhu ia wano ö’zuno – zuno, mbawi niohe numönö solemba ba döla nora, ba dagöi uhalö börö zoduma – duma ba ube mbörö zomaedo – maedo “ Zihulö eu sambö ngalito zihulö ue sitöra lalu’a ” mela’anau’ö gosali lamane hewisa ine da’önö mesamuza ngaluo badete holi ana’a, nosa awai atoru raya khö gözö sanema böwö raya ba mazingö ue sambö ba ngalito ue sitöra balalu’a, no aekhu ba mba’a sörömi 1 . Fondrakö ba Gomo sihaya – haya lamane siwa mbosi nono zalawa helanö, siwa mbosi nono zalawa hadi, siwa nga’eu gamatela mbawai, walu – fitu gamatela mbawi, löfakhai danömö zisökhi löfakhai danömö zi’öna – o’na 2. Lafa’ese……………… 3. Safuria dania meno laheta ira ba Mbogalit siyöu ba mbanua ö Zaombö, andrö lalau mondrakö ba Mbonio Ni’Owulu – wulu yaia da’ö Mado ZEBUA, MadoTELAUMBANUA Mado HAREFA, ba da’ö fahöli ira lamane Höli le Höli siwa atö mbosi non zalawa helanö, siwa atö mbosi nono zalawa hadi, siwa lö amatela mbawi, walu – fitu mbosi nono zalawa helanö walu – fitu lö amatela mbawi, so’i zilö tola lö’ö yaia siai HOHO MBONGI tandrawa waiki – iki ba wa’afandarada ma’ökhö. Oi dali ami salawada, namisuagö mbulu lehu sisagörö, ha limi mafondro – ndrongo Andrö ligu bandrö daö. TOME Tamane salawada ba zowatö, yaia ni elegömö lamane löfatimba ba dödöma lömasuagö mbulu geu sisagörö meno talau golu wahasara dodo, so’i maifu zinofuma hadia ba salawada lömisasakö ndra aga ba mbalö ndrasa, ba mbalö zima’ö-ma’ökhö. Andrö ligu ba andrö da’ö. SOWATÖ Tafatohu maifutö salawa dome, ba dauhalö börö zoduma – duma ba daube’e mbörö zomaedo maedo, meno awai nowo lasara sitou badelau lahusa, nogöi manabina ndronga nia, andrö iwa’ö khö wo’omo nia Ae lö olohi ndra ugö woloyo lasara ! ba hewisa dania natumbu nono da andre moroi furiu, imane lasara börö dania wafa faböi dania tokea – tokea. Da’e salawa dome amaedola wamörö fafa, faböi dania toke – tokea numönö andre solemba ba döla nora, naso lala wangai baginötö nia, siso fönada. Andrö ligu ba andrö da’ö. SOWATÖ : Haogö wanguhugö sangetu olola He…..!!!!   HENDRI – HENDRI AFO SOWATÖ Bahasa leu – leu dawuo sini, Moroi badanga zowatö, Bahangosi-ngosi dawou lano, Banalö khöu fa’abua gölö Batema ia basö-basö dodo TOME Badatatema nafo Moroi badanga zowatö Badata tema nifidi nihao nia’azökhi Börö zangehowu öri SOWATÖ Andrö sibai walö sumange andrö sibai lö afomi Bohou siaikö fönami noafatö dalu madulai noaetu dalu gasi-gasi mbara atö dawuo sini furi zatua zisagötö mondröi TOME Öwa’ö wa’ö walö sumange Balugu yomo bazowatö Ba’ö wa’ö-wa’ö walö böwö Madema-dema bamahalö Nafoma sobulurai wa’ausö SOWATÖ Öwaö-waö waso zumange Öwaö-waö waso mböwö Nomoroi khöu faoböwö No’öbe zilö muandrö Faböi aila mbambatömö Bazifasui banua mbö’ö TOME Andrö sibai waso zumange Yomo ba mbanua bazowatö Andrö sibai waso mböwö nomi haya mitanögö mbara ata dawuo lane afo niwau talifusö SOWATÖ Andrö sibai walö sumange andrö sibai walö böwö bohou siaikö fönami meno tebua no ahani nayama bola afasi TOME Andrö sibai waso zumange andrö sibai waso mböwö dörö-dörö badanga mö naya zatua ziumögö SOWATÖ Andrö sibai walö sumange andrö sibai lö afomi bohou siai me ahani mbawaulu dalinga mbatö TOME Andrö sibai waso zumange andrö sibai waso mböwö meso zehao sananögö mbara ata dawuo lano yomo andre bazowatö SOWATÖ Andrö sibai walö sumange andrö sibai walö afomi metenga haturia khömi meno aleu raya wösi anöita dawuo sini bami bologö dödömi melöhadöi sumangemi TOME Andrö sibai waso zumange Andrö sibai waso mböwö meso zehao sananögö mbara ata dawuo lano hulö-hulö dema-dema nafakhamö nafalukha SOWATÖ Andrö sibai walö sumange andrö sibai walö afomi metenga haturia khömi wano aruru atofi danö sanaha gosali tanö naha mböröwösi nofao ngenge dawuo sini bami bologö dödömi melö hadöi sumange mi furi zatua tendroma li TOME Ae bano mananö dawuo sini hiza föna bazowatö nomananö dawuo lara irugi nasi dadaunga irugi luo mbara’ata ösi mbelu ösi mbola bazowatö bazonuza   HENDI2x BA WAME’E / WANEMA TAHÖ SOWATÖ Andrö sibai walö sumange yomo ba mbanua bazowatö andrö sibai walöböwö Nobohou memofanö mbawaulu daling mbatö TOME Falö’ö lö’ö zowanua falö’ö lö’ö zowatö anönö tou mbatö lö lala gahe zanörö turiami höngöhöngö furi zatua zisagötö SOWATÖ Namo sa meföna yomo mbanu bazowatö bahatö huhuo sifadölö isawö manuö faföfö TOME Alöta molö zusua yomo mbanua ba zowatö bahedöfi zimatu lökhö lö ogo’ö lö mamalö SOWATÖ Teowai guaza bateowai böhö baha ono-on o gaotalö tandrawa wokökö-kökö bambanua talifusö irugi zitenga bö’ö TOME Andrö sibai magamö-gamö ya’aga moroitou banua dome n oteturia tefaholi wa siwa nga’ötö dua mi löirai afeto li banumönö simöi khömi SOWATÖ Homombo löu ana’a homombo löu firö ilili-lili mazingö I’olembai duho tawö silage yawa ba mbalö ihagaini tou mbatö nomöi nönö wa’ausuö nomo niwau talifusö TOME Ono geu numana moroi tou mbanua dome ba ono geu ko’o bamöiga matendro’ö raya bageu falas danö lumöma na’ilau lökhö SOWATÖ Hana wa’ö lili-lili mbörö waono zalawa wa öfasui mbörö lali gafoa bazanaere hili zamenu nailau angi TOME Andrö sibai magamö-gamö ya’aga moroi tou mbanua dome noteturia tefao höli gafoa bagalo’oa hili mafohu mbulu ladari mesökhi aya gosali tendroma zalawa hadi   HENDRI – HENDRI BA WAME’E / FANEMA’Ö MBAWI MBÖWÖ SOWATÖ : 1. Ae ba böisamini – mini ono matua ba zowatö, ba böi samirara ba hiza moroi tou dome, momöi mame’e sumange sizai hili ndrawa Ace 2. Ae ba böi samini – mini, ono matua bazowatö, ba böi ua mirara – rara notohare mbawi mböwö sageu ya’ai kindrö – kindrö, bawi sifalali ifö, tokhai nifö ba mbagolö, no möi saita ba zowaötö, ba ae tuturu umönö hezo ziya’a ba da’ö, me dua nofagölö – gölö, ba ya’ahowu sa’atö, meturiau höngö – höngö, ba zilazi banua bö’ö 3. Ae oya siai numönö föna, ba awena numönda, zi hulö luo metohare, zamohohou samolala, zamohohou era – era zamaoso yawa yaita, ba mbalö duhe si döfa, ba mbalö ndrao ni’ehala, furi zatua tendromali 4. Oya si’ai numönö föna, ba awena numönöda, zolohe lauru ana’a, fanu’a gömö nia böwö, falö humede mbabatö, falö moli dalifusö 5. Namö sa meföna mbanua andre ba zowatö, hiza irugi ma’ökhö hatö hohou si fadölö, isawö manu faföfö me tohare’ö umönö. 6. Ae hadia ziugu – ugu, hadia zirara – rara, ae ba’umönöda I’da’ö, möi ia wame bawi böwö, sumange zitenga bö’ö ba zowatö ba zahadi TOME 1 . Hiza ba notohare dome, ae badalu newali, mo möi mame ono mbawi, bawi sihulö zandrari, anuzu dödö zamaigi, bahatö dali sa ami bana ebolo dödö mi, melö hadöi sumange mi, ba turiau höngö – höngö ba zilazi mbanua bö’ö 2 . Ae andrö sibai magamö – gamö, andrö sibai ma’ondrasi, meso bazinga nomo mi gumbu nidanö sörömi, basö – basö dödö zimöi, owifa dome sikoli 3 . Ae oya si’ai numönö föna, umönö simöi molemba, bahada’a numönö mö zimöi mame bawi mböwö, bawi zihulö zandrari zaila wamaigi zowatö, anuzu dödö dalifusö, bahatö dali sa’ami bana’ebolo dödö mi 4 . Ae hiza ono geu Manawa danö, oida numönö solemba, andrö wamöi mulumö’ö, raya balaligeu böwö, raya ba mboto mazingö, lumöma na’ilau angi, lumöma naso nemali 5 . Ae andrö si’ai alawa luo, andrö tedou wa’abongi no matöröi wo ewali ba wamalali ana’a, balösame nifalali, ana’a sisambua uli, andrö walö sumange mi 6 . Ae ue sisambua bu’u – bu’u umönö simöi molemba, andrö wamöiga wa maböbö, ba gu’ö samasui tanö 7. Ae hulö humombo luo ana’a, hulö humombo löu firö, mö’ia sa mu olembai mbua nohi siotu bagahe 8. Hulö alua nowo hagori, hulö alua nowo mali, bahadia si’ai yawa nösi hawo’a – wo’a zi’öli, ba mibologö dödö mi melö hadöi sumange mi 9. Oya si’ai mbanua matörö, oya mbanua ma ondrasi, ba awena mbanua andre, zilö tebulö afore, zilö tebua lauru fakhe 10 . Ae andrö sibai magamö – gamö, andrö sibai ma’olembai gawöni sebolo lali, lumöma naso nemali, lumöma na ilau angi

0 komentar:

Posting Komentar

Follow us on Twitter! Follow us on Twitter!
Replace this text with your message